Ако може да се каже дека некој е музичка легенда, тогаш тоа е Тома Здравковиќ, чии стихови и песни што ја разоруваат душата со секој свој стих ќе живеат вечно.
Тома Здравковиќ со љубов го обои секој тон од своето битие и несебично ни ја пренесе таа страст преку стиховите кои не губат со текот на времето, а неговата животна приказна е полна со тешки и болни моменти. Тома водел бурен и интересен живот, неговите песни најчесто биле пишувани под товарот на тагата, зборувале за убави жени кои кратко останувале во неговиот живот и исчезнувале од него.
Повеќе од 30 години по неговата смрт, сè уште се восхитуваме на силата на тој дух, на постоењето на такво суштество кое во секој стих пренесуваше чисти емоции, веселост и добрина, но неговата животна приказна е полна со алкохол, тага и борба.
Многу години по смртта на Тома, мистериозната снимка од Тома како пее додека Сека Саблиќ седи до него и не може да ги задржи солзите ги преплави социјалните мрежи - „Намерно беше, не поканија сите актери, бевме многу, ни рекоа: "Тома е во лоша здравствена состојба, сака да има проштална вечер со луѓето. После тоа живееше уште една година, дури мислевме дека настанот е некаков маркетинг. За жал, не беше, Тома почина." Сека објасни за што станува збор во видеото кое кружи на мрежите.
Таткото на Тома, Душан, бил месар, а неговата мајка Косара била домаќинка која родила пет деца, најстариот син Александар, потоа Иван, Тома кого го викале Дадо, ќерката Мирјана и најмладиот наследник Новица. Растејќи во сиромаштија, Тома брзо сфатил дека животот на село не го привлекува, па почнал да пее на петнаесет години и видел дека тоа му е единствениот излез. Не сите имале верба во неговиот успех, но Тома не дозволил „злите јазици“ да го обесхрабрат. Првата станица на патот до успехот бил Лесковац.
„Спиевме на подот и се покривавме со партали, сите нè изедоа вошки“, вели Станиша Станојевиќ, кој тогаш му бил цимер на Тома. Се започнало во 1954 година кога во кафаната „Радан“ влегле две слаби, гладни момчиња. Дошле да молат за остатоци од трпезата, но судбината им подготвила нешто повеќе. Ова го слушнал директорот на театарот во Лесковац и го прашал дали сака да пее во претставата „Зона Замфирова“, а тој му рекол: „Да, но за две чинии грав и две парчиња леб“.
Сосема случајно, гладен и измрзнат, ја сретнал пејачката Силвана Барјактаревиќ, подоцна Арменулиќ, која го качила на сцената, а потоа сите прашувале „кој е тој Тома?“. Со таква репутација заминал во Тузла каде пет години ја полнел салата на хотелот во кој настапувал.
Тома имаше големо срце, поради што еднаш го загуби целиот хонорар поради девојчето Зорица од Скадарлија. Враќајќи се од тезга, го фатил дожд и се сокрил под стреата во Скадарлија, каде стоело и мало девојче со букет рози: „Тома ја знаел и ја прашал: Зорице, како помина вечерва? „Лошо беше, многу лошо, Томо. Но, и покрај лошиот пазар, те слушав како пееш и задоволна сум“, раскажал Златко Крстиќ и додал дека и ги дал сите пари, а таа му рекла: „Па, мајсторе, дај ми 100 динари за такси“. Дури тогаш сфатив дека на Зорица и го дал целиот хонорар од 700 марки! Ме погледна и ми рече: „Нејзе повеќе и требаат парите, а и оваа роза, верувај ми, вреди повеќе од сите пари““.
На погребот на Тома доминираше голем венец од природни рози на кој пишуваше: „Томо, моето детство те жали“.
Тома Здравковиќ се женеше четири пати, а од тие бракови има две деца, ќерката Жаклина и синот Александар. Една вечер во хотелот „Војводина“ во Зрењанин ја запознал убавата црнка Олгица и потполно шармантен ја замолил да се омажи за него. Својата ќерка ја крстија Жаклина по сопругата на Џон Кенеди која беше убиена на денот кога се роди. За жал, бракот не траеше долго и парот се разведе.".
Кафеанската кариера на Здравковиќ продолжила во Белград во „Градска визба“, каде ја запознал Милица со која се оженил по неколку месеци и се чинеше дека покрај неа веќе не е оној стариот. Не пиел многу, го напуштил коцкањето и боемското друштво кое го следеше насекаде, снимаше хитови и ѝ се оддолжи на Силвана пишувајќи ѝ ја легендарната песна „Шта ќе ми живот“. Ниту љубовта со Милица не траела и двојката се развела во 1970 година, а депресијата и разочарувањето ги гаснел во дното од чашата и крај коцкарската маса.
Нада Радановиќ од Цетиње, третата сопруга на Тома, според многумина е неговата најголема љубов. Се венчале на островот на цвеќето во Црна Гора во 1972 година, а кума им била Оливера Катарина. И покрај лудата љубов и страст, бракот не траеше. Се зборувало дека Тома бил очаен по несреќата, а набргу потоа заминал во Америка, а потоа во Канада, каде што ја запознал Гордана, која му го родила синот Александар и останала со него до крајот на животот.
„Никогаш не пиев затоа што сакам алкохол, сè се движеше од неколку пијачки и секогаш во друштво. Порано поминувавме три или четири дена во барови без прекин“, вели овој голем боем чија голема страст беше коцкањето.
Откако останал без пари и убеден дека наскоро ќе умре поради здравствени проблеми, побегнал прво во Америка, а потоа во 1974 година се упатил во Канада. Со се полошо здравје морал да оди во болница каде два пати бил опериран. Иако продолжил да пие и пуши, неговата состојба привремено се стабилизирала. Откако Александар се родил во Торонто, тој и неговото семејство се вратија во Југославија на крајот на 1978 година и сними албум.
"Имав повеќе среќа од памет. Се сожалија на мене и затоа пак ме прифаќаат. Дали знаат дека сум бил болен и се влечкав низ Америка, Канада и се вратив дома, а можеби некогаш и ме сакаа многу, па остана во нив, мислам дека се што поминав и издржав мораше така да се случи. Останав некаде, во мојата последна генерација, мал селанец кој доби удар од парите и слават“, рекол по враќањето во татковината.
Неговиот познат хит „Бранка“, кој првично не сакал ни да го слушне, го воскресна од мртвите. Песната ја напишал композиторот и пејач Миша Марковиќ, кој во една прилика рекол: „Бранка ќе те воскресне од мртвите“, му реков на Тома, а тој се навреди и физички ме нападна. По една година кога „Бранка“ предизвика цунами, Тома пак истрча кон мене, клекна и ми рече извини“. Песната постигна голем успех и е посветена на Бранка Соврлиќ. Во февруари 1982 година во белградскиот Дом на синдикати го одржа својот прв солистички концерт по 26 години музика и го достигна врвот на својата кариера.
Иако болеста повторно го скрши во 1987 година, есента замина на турнеја која беше рекламирана под слоганот Проштални концерти на Тома Здравковиќ. Домот на синдикати во Белград дваесет дена беше полн секоја вечер, а низ Југославија се повторуваа еуфорични сцени. Следниот албум „Можно ли е“ му донесе уште поголема слава, а потоа во април 1991 година, по албумот „Кафана је моја судбина“, поради болеста е врзан за креветот во ВМА во Белград. По седумнаесетгодишна борба со ракот на простата, тој почина на 30 септември 1991 година, но легендата за најголемиот југословенски боем и човекот кој ги опеа своите најнежни емоции, сè уште е жива, исто како и неговите песни кои станаа евергрин хитови.
