На крајот на јануари 2024 година, Германија, Холандија и Полска потпишаа договор за создавање заеднички воен транспортен коридор кој треба да ја зајакне воената мобилност во Европа.
Сиемтје Молер, членка на германскиот федерален парламент (Бундестаг) и парламентарен државен секретар во Министерството за одбрана на Германија, рече дека коридорот ќе ја подигне воената мобилност во Европа на повисоко ниво и дека тој претставува уште еден чекор на патот кон „ вистински воен Шенген“.
Тоа не беше првото спомнување за проширување на опциите што ги нуди Шенген зоната во однос на слободата на движење на луѓе и стоки. Се чини дека бројот на поборниците на оваа идеја почна да се зголемува, пишува <a href="https://foreignpolicy.com/2024/03/04/europe-military-autonomy-nato-schengen/">Foreign Policy.</a>
Идејата за воен Шенген првпат беше спомната откако Русија илегално го анектираше украинскиот полуостров Крим во 2014 година.
Десет години потоа и две години по почетокот на руската инвазија на Украина, Европската унија сфати дека мора да биде подготвена за руски напад на нејзиното источно крило.
Имајќи го ова на ум, европските воени претставници почнаа да ги проучуваат лекциите научени за време на Студената војна, особено лекциите за воена мобилност.
Сепак, неколку експерти, дипломати и воени извори за Форин полиси изјавија дека напредокот постигнат во оваа област не е ни приближно доволен.
„Сите поддржуваат либерализација на правилата“, рече Томаш Шацковски, постојан претставник на Република Полска во Организацијата на Северноатлантскиот договор (НАТО).
„Сепак, проблемот е што за тоа зборуваме од 2015 година“, додаде Сзатковски.
Споменатите соговорници за „Форин полиси“ изјавија дека Европа е свесна дека тензиите што владееја за време на Студената војна се вратија и дека европските земји треба да направат многу за да можат брзо и ефикасно да ги распоредат своите војници и воена опрема.
<b>Три од 10</b>
Бирократијата и несоодветната инфраструктура ја попречуваат воената мобилност во Европа.
Урмас Пает, член на Европскиот парламент од Естонија и заменик-претседател на Комитетот за надворешна политика на Европскиот парламент, даде оценка за воената мобилност во Европа од три од 10 и рече дека патувањето со залихи до Балтикот може да потрае неколку недели. Никогаш не трае помалку од една недела.
Што се однесува до документите потребни за пренос на воена опрема од една во друга членка на Унијата, различни министерства во различни земји треба да дадат различни одобренија, а понекогаш дури и поединечни региони и провинции во тие земји треба да ги дадат.
Понатаму, повеќето патишта и мостови низ Стариот континент не можат да ја издржат тежината на воената опрема.
Покрај тоа, мрежата за дистрибуција на гориво во Централна Европа не стигнува до источните земји, што доведува до долги патувања.
Конечно, железничката инфраструктура во поранешните членки на Советскиот Сојуз не е иста како онаа во другите европски земји, што го отежнува и бавно транспортот на луѓе и опрема.
Генерал-полковник Бен Хоџис, поранешен командант во НАТО и еден од главните заговорници на „воениот Шенген“, најверојатно авторот на таа фраза, изјави дека е добро што за него се зборува почесто во последните неколку години.
Хоџис рече дека способноста за брзо дејствување во време на криза е клучен аспект на военото одвраќање.
Способноста на вооружените сили да се мобилизира и брзо да се движи треба да го обесхрабри својот непријател, додаде генерал-полковник.
„Мораме да ја имаме вистинската способност, не само опрема и луѓе. Мораме да можеме брзо да ги преместиме, да им донесеме резервни делови, гориво и муниција, а Русите да видат дека го имаме сето тоа“, рече Хоџис.
Хоџис го поздрави договорот потпишан од Германија, Холандија и Полска и рече дека се работи на повеќе такви договори.
Бугарскиот министер за одбрана Емил Ефтимов изјави дека НАТО треба да се фокусира на создавање коридор меѓу Грција и Романија и коридор од Јадранското Море до Македонија што ќе минува низ Албанија.
„Тие сакаат да имаат коридори од Грција до Романија кои минуваат низ Бугарија. Нивната смисла е дека патувањето треба да биде брзо и лесно и неоптоварено со закон и обичаи“, рече Хоџис.
<b>Одобрувања и прописи</b>
Форин полиси пишува дека германско-холандско-полскиот коридор треба да им ги открие на воените претставници сите потенцијални проблеми со кои ќе се справат ваквите коридори и да послужат како пример за формирање на други.
На пример, секоја германска сојузна покраина има свои закони во однос на воената и опасната опрема на патиштата, а овој коридор ќе им даде можност на службениците да смислат решенија за ваквите проблеми.
Висок воен извор изјави за Foreign Policy дека коридорот ќе биде „многу повеќе од пат“ за време на војна.
„Во време на криза, веројатно ќе треба да се превезат стотици илјади војници. Мора да застанат и да се одморат некаде, да имаат пристап до магацини и слична инфраструктура. Ни треба и за да се грижиме за бегалците“, рече А. висок воен извор.
Додека работат на создавање воен коридор, Германија, Холандија и Полска ќе наидат на многу проблеми. Ќе биде неопходно да се добие цела серија одобренија и да се усогласат со стотици прописи. Покрај тоа, земјите не сакаат да споделуваат чувствителни информации со други земји, како на пример кои мостови можат да поддржат воена опрема како тешки тенкови.
Рафаел Лос, експерт за одбрана во германскиот тинк-тенк “Европски совет за надворешна политика“, рече дека не постои каталог на барања за инфраструктура.
„Не е јасно каква инфраструктура е потребна и каде е потребна“, изјави Лос за <a href="https://foreignpolicy.com/2024/03/04/europe-military-autonomy-nato-schengen/">Foreign Policy. </a>
Според извештајот на Центарот за анализа на европската политика (ЦЕПА) објавен во 2021 година, 90 отсто од автопатите, 75 отсто од националните патишта и 40 отсто од мостовите во Европа можат да примат возила со тежина од 50 тони.
Тенковите Леопард и Абрамс, машини кои се докажаа за време на војната во Украина, се потешки од тоа.
Генерал-полковник Бен Хоџис рече дека повеќето од тенковите ќе бидат транспортирани со помош на специјални камиони за влечење и ниту еден од тенковите нема да биде на патот.
ЦЕПА вели дека шлеперот и резервоарот што ги носи заедно би можеле да тежат повеќе од 120 тони, што значи дека нема да може да користи голем дел од постоечката инфраструктура.
<b>Одбранбени планови</b>
Европската унија ја препозна потребата за изградба на инфраструктура што може да ја користат и војската и цивилите и веќе одобри финансирање за 95 такви проекти.
Сепак, Томаш Сатковски и Бен Хоџис рекоа дека се загрижени поради тоа што буџетот за поврзување на Европа е намален од 6,5 милијарди евра на 1,7 милијарди евра.
Дополнително, Белгија и Германија се противат на проширувањето на гасоводот од Централна Европа кон источните земји кои, за разлика од помоќните европски економии, често трошат поголем дел од својот БДП за европска колективна одбрана.
Европската агенција за одбрана (ЕДА), институција која им помага на членките на ЕУ да ги подобрат своите одбранбени способности од 2004 година, работи на стандардизирање на бирократијата за копнена и воздушна мобилност и развива единствена форма која треба да ја поедностави потребната документација.
Во 2019 година, 25 од 27 земји-членки на Унијата се согласија со овие протоколи.
Земјите кои не ги интегрирале техничките барања во нивните национални процеси во моментов се двоумат. Норвешка се согласи со нив во 2020 година и стана 26-та земја што учествува во нив.
Генералниот секретар на НАТО Јенс Столтенберг објави три регионални одбранбени планови во јули 2023 година.
Тој рече дека НАТО ќе ја зајакне својата моќ да ги одврати непријателите во Атлантскиот и европскиот Балтик (Север), Балтикот и Централна Европа (Центар) и Средоземното Море и Црното Море (Југ).
Овие планови ќе им овозможат на членките на НАТО да утврдат каква одбранбена опрема им е потребна, да ја дистрибуираат до сојузниците и да ги разберат нивните логистички потреби.
Генерал-полковник Бен Хоџис се надева дека тие би можеле да променат „сè“.
<b><i>(Vecer.mk <a href="https://foreignpolicy.com/2024/03/04/europe-military-autonomy-nato-schengen/">VIA)</a></i></b>
<a href="https://vecer.mk/">Фото: </a>Профи, <i>Според извештајот на Центарот за анализа на европската политика (ЦЕПА) објавен во 2021 година, 90 отсто од автопатите, 75 отсто од националните патишта и 40 отсто од мостовите во Европа можат да примат возила со тежина од 50 тони. Тенковите Леопард и Абрамс, машини кои се докажаа за време на војната во Украина, се потешки од тоа</i>
