Весник Тема

Европски пасоши за имунитет: Дискриминација и промени во граничните правила на ЕУ

27.02.2021
vesnik-fb-blue
vesnik-twitter-blue
Европски пасоши за имунитет: Дискриминација и промени во граничните правила на ЕУ

Заедно со почетокот на процесот на вакцинација против КОВИД-19 во Европската унија, започнаа подготовките за заеднички сертификат за имунитет ширум заедницата. Упатствата усвоени на крајот на јануари ги опфаќаат медицинските барања за овој здравствен сертификат, сепак, многу земји би сакале да ја прошират нивната употреба за патувања во рамките на ЕУ / Шенген зоната.

Ова може да придонесе за заживување на туризмот во Европа, иако е тешко да се спроведе без да се влијае на слободата на движење.

На почетокот на оваа година, грчкиот премиер Киријакос Мицотакис, во писмо до претседателот на Европската комисија (ЕК) Урсула фон дер Лајен, повика на работа на пасош на ЕУ за вакцинација против КОВИД-19, дозволувајќи патувања во заедницата без дополнителни барања (на пр. Карантин) или самоизолација).

На Европскиот совет на 21 јануари, шефовите на држави и влади одлучија да започнат со работа за стандардизирана форма на докази за вакцинација.

Една недела подоцна, земјите-членки и ЕК одобрија упатства за сертификати за вакцинација изготвени од мрежата на национални тела одговорни за е-здравство. Упатствата беа консултирани од Комитетот за здравствена безбедност на ЕУ, Европската агенција за лекови, Европскиот центар за превенција и контрола на болести и Светската здравствена организација (СЗО).

Според упатствата, сертификатите за вакцинација треба да се користат само за медицински цели, односно во ситуации кога некое лице треба да прими две дози од вакцината, но во различни земји и кога пациентот доживува несакани ефекти. Земјите-членки треба да ги дефинираат можните други цели за нивна употреба - во согласност со упатствата - врз основа на научни и етички параметри.

Употребата на сертификатот не треба да доведе до дискриминација на оние кои не можат да примат вакцина.

Упатствата нагласуваат дека решенијата за сертификатите за вакцинација треба да бидат едноставни и флексибилни, дозволувајќи употреба на хартиена и дигитална верзија. Исто така се препорачува строг пристап кон заштита на личните податоци.

Како последица на тоа, образецот за потврда треба да содржи само основни податоци за пациентот и детали за вакцинацијата, а субјектот на податоците треба да има контрола над употребата на податоците содржани во документот.

Секој сертификат исто така мора да има единствен идентификатор (UVCI) кој поддржува интероперабилност. Примарен јазик на сертификатот е англиски, но документот може да биде на други јазици.

И регулативите на ЕУ за слободно движење на работниците (член 45 од Договорот за функционирање на Европската унија и Регулативата бр. 492/2011) и оние што се однесуваат на правилата за преминување на границите во Шенген-зоната (т.н. Шенген Кодекс на граници) (или СБЦ) дозволува ограничување на движењето на луѓето во ЕУ засновано врз јавна политика, внатрешна безбедност или јавно здравје.

Сепак, секоја таква мерка мора да биде неопходна, пропорционална и заснована врз објективни и недискриминаторски критериуми.

Според Законот за граници, контролите на внатрешните граници треба да бидат ограничени на време.

Стандардната постапка предвидува дека обемот на нивната важност не смее да надмине 30 дена (со можност за продолжување на вкупно шест месеци), а посебна постапка што се користи во случаи кога е загрозено функционирањето на целата зона, дозволува инспекции до две години.

Пандемијата ја зајакна тенденцијата видлива за време на кризата со масовна миграција со која земјите-членки еднострано ги воведоа граничните контроли, а потоа ги проширија надвор од регулаторниот период.

За да се отстранат конфликтите и да се заштити единствениот пазар, ЕК започна „зелени линии“ за транспорт на стоки и воведување гранични премини за работниците, вклучително и прекугранични и сезонски работници во здравствениот сектор и земјоделството.

Во есента 2020 година, Советот усвои препорака за координација на мерките што влијаат на слободното движење и постојано ги ажурира. Врз основа на тоа, воведена е мапа на региони со кодирање во боја (во зависност од стапката на пријавени случаи на КОВИД-19) и заеднички критериуми за земјите при одлучување за воведување на ограничувања за патувања.

Патувањето во црвените или темно црвените зони строго не е препорачливо, и напуштањето на темно црвената зона или зоните со нови варијанти на коронавирус треба да резултира со барање да се подложи на тест или карантин на дестинацијата.

Многу земји-членки, вклучително и земјите од јужна Европа, кои своите економии ги темелат на туризам и нордиските земји, каде што процесот на вакцинирање напредува релативно брзо, ја поддржуваат идејата за сертификати за вакцини за патувања.

Сепак, овој концепт покренува многу прашања.

Иако е развиена од СЗО во форма на пасош, организацијата препорачува да се користи за следење на нивото на вакцинација и да не се третира како услов за влез на државна територија, што се смета за нефер.

Слични повици се слушаат низ цела Европа, особено во земјите каде првата фаза на вакцинација е бавна и каде скептицизмот им е сè уште голем (на пр. во Франција, каде околу 40 проценти од населението изјавиле дека не сакаат да се вакцинираат).

За примена на пасоши за имунитет потребно е воведување контроли на внатрешните граници на Шенген просторот, кој, според важечките прописи, треба да биде временски ограничен.

Сепак, одредувањето потенцијален датум за верификација на пасошот е тешко, бидејќи процесот на вакцинација е побавен отколку што првично се очекуваше, а одбивањето на луѓе кои не можат да бидат вакцинирани да ја преминат границата го крши принципот на недискриминација.

Дури и воведувањето на такво решение кога вакцината ќе стане пошироко достапна (Европската комисија планира да вакцинира 70% од возрасната популација во ЕУ до септември 2021 година) исто така не ги отстранува сите сомнежи.

Едноставно решение за сите исто така може да ги дискриминира луѓето кои, на пример, не можат да ја вакцинираат поради нивната здравствена состојба.

Третманот на пасош како алтернатива на тест или карантин може да ги реши овие сомнежи и би било пооправдано затоа што е неизвесно дали достапните вакцини штитат од нови верзии на вирусот.

Продолжувањето на пасошот за имунитет како постојан елемент на патување во рамките на Шенген (дури и на избрани граници, на пр. на аеродроми) ќе бара ревизија на Шенгенскиот граничен законик.

Сепак, поради несогласувања околу толкувањето на одредбите за внатрешна контрола, многу земји-членки со години бараат реформа на системот (досега, без ефект заради спорови меѓу државите).

ЕК планира да претстави нов Шенген пакет, вклучувајќи ревизија на СБЦ во вториот квартал на 2021 година.

Сепак, промената на регулативата насочена кон извршување проверки на пасошот на границите би го ограничила слободното движење на луѓето, што би имало негативно влијание врз единствениот пазар.

Една од алтернативите на имунитетните пасоши на границите е да се третираат како пропусница за одредени услуги на територијата на сите земји-членки (на пр. барање да се претстави документ при регистрација во хотел или пред влегување во музеј).

Ваквото решение, иако, освен контроверзноста околу дискриминацијата, ќе има ограничен ефект од епидемиолошка гледна точка.

И покрај стапките на вакцинација во многу европски земји, ова не ги отстранува сите грижи поврзани со ограничување на мобилноста на граѓаните како резултат на воведување пасоши за имунитет.

Особено што во многу земји голем процент на граѓани изразуваат скептицизам кон вакцините.

Употребата на сертификати за вакцинација во форма на пасоши дава можност да се зголеми здравствената безбедност при заживување на економијата на краток рок.

Сепак, тоа е поврзано со ризик од зголемена фрагментација на Шенген-зоната: ако работата со пасоши придонесе за значително олеснување на правилата за СБЦ, резултатот може да создаде постојани потешкотии во сообраќајот на границите, што може да ја наруши европската економија и да ги дискриминира европските граѓани.

(Vesnik.com via)

© vesnik.com, правата за текстот се на редакцијата