Рускиот Лукоил, под санкции на САД, неодамна се согласи да ги продаде своите меѓународни деловни операции на групацијата Гунвор, една од најголемите светски трговски куќи за енергија.
Трансакцијата можеше да стане модел за решавање на санкциите против НИС, клучен енергетски играч во Србија.
Сепак, сè беше запрено по исклучително острата порака од Вашингтон. Министерството за финансии на САД објави дека Гунвор никогаш нема да добие лиценца за управување со средствата на Лукоил: „Претседателот Трамп беше јасен дека војната мора веднаш да престане. Додека Путин продолжува со своите бесмислени убиства, марионета на Кремљ, Гунвор нема да може да работи и да оствари профит“.
President Trump has been clear that the war must end immediately. As long as Putin continues the senseless killings, the Kremlin’s puppet, Gunvor, will never get a license to operate and profit.
— Treasury Department (@USTreasury) November 6, 2025
Гунвор веднаш ја повлече понудата со контраобвинение: „Изјавата на Америка е фундаментално погрешна и неточна. Гунвор активно се дистанцира од Русија повеќе од една деценија“.
Кој е Гунвор, всушност?
Компанијата ја води Торбјорн Торнквист, шведски милијардер кој поседува 85% од компанијата. Тој го основал „Гунвор“ во 2000 година со рускиот бизнисмен Генадиј Тимченко, кој го продаде својот удел во 2014 година откако беше ставен на листата на санкции на САД.
Во Москва, реакцијата беше очекувана: Русија ги нарече новите американски ограничувања нелегални.
Што е на продажба и зошто нема купувачи?
„Лукоил“ се обидува да ги продаде своите клучни европски погони, вклучувајќи ја и најголемата рафинерија на Балканот - „Лукоил Нефтехим Бургас“ во Бугарија, како и романската „Петротел-Лукоил“. Компанијата има и широка мрежа на бензински пумпи во регионот - од Турција и Романија до Србија и Црна Гора.
Сепак, некои рафинерии имаат тешкотии да најдат купувачи. Особено романската, бидејќи е дизајнирана да преработува тешка руска нафта од типот Урал, богата со сулфур. Преминувањето на друг вид нафта би барало инвестиции толку големи што би било поевтино да се изгради нова рафинерија, според проценките.
Во меѓувреме, анализите покажуваат дека странските операции на „Лукоил“ вределе околу 22 милијарди долари во 2023 година - повеќе од три пати поголема од вредноста на самиот „Гунвор“.
Гунвор се повлекува од понудата за преземање на Лукоил по заканата од САД
Гунвор, еден од најголемите светски трговци со енергија, е регистриран на Кипар. Компанијата, која работи од Женева и неколку други канцеларии, се повлече од договорот.
„Изјавата на Министерството за финансии за Гунвор е фундаментално погрешна и неточна. Гунвор отсекогаш бил отворен и транспарентен во врска со своето сопствеништво и работење, и повеќе од една деценија активно се дистанцирал од Русија, ја суспендирал трговијата во согласност со санкциите, продавал руски средства и јавно ја осудувал војната во Украина. Со нетрпение ја очекуваме можноста да го исправиме ова јасно недоразбирање. Во меѓувреме, Гунвор ја повлекува својата понуда за меѓународните средства на Лукоил“, се вели во соопштението на компанијата.
Извршниот директор Торбјорн Торнквист, шведски милијардер, поседува 85% од компанијата. Тој ја основал во 2000 година со рускиот бизнисмен Генадиј Тимченко, кој го продал својот удел на партнер во 2014 година откако самиот бил погоден од санкциите на САД.
Русија одговори на новите обвинувања од Министерството за финансии на САД опишувајќи ги трговските ограничувања како нелегални.
Романската рафинерија е непривлечна за купувачите
Имотот на Лукоил што се нуди за продажба ја вклучува најголемата рафинерија за нафта на Балканот - Лукоил Нефтохим Бургас во Бугарија, како и рафинеријата Петротел-Лукоил во Романија. Руската компанија поседува и мрежи на бензински пумпи во Романија, Бугарија, Турција, Македонија, Хрватска, Србија и Црна Гора.
Романската рафинерија, особено, е непривлечна за потенцијалните купувачи, според Profit.ro. Таа е дизајнирана да преработува руска нафта од Урал, која е богата со сулфур. Прилагодувањето на „полесна“ нафта би барало големи инвестиции - можеби дури и повеќе отколку за целосно нова рафинерија, се наведува во текстот.
Дополнителен клучен фактор е тоа што вредноста на странските операции на Лукоил во 2023 година се проценува на 22 милијарди долари, повеќе од три пати поголема од вредноста на Гунвор.
