Путин меѓу редови, горчина и визии за руската дезинтеграција: Дали е единствената опција долга и исцрпувачка војна до освојување на цела Украина?
Рускиот претседател Владимир Путин пред 3 дена се сретна со руски новинари по војната во Украина. Прашањата беа доста директни, а одговорите откриваат многу за следната фаза од војната, особено ако читате „меѓу редови“.
Првото прашање го постави Евгениј Подубини, воен дописник на ТВ каналите „Русија-24“ и „Русија-1“. Подубњи, роден во Белгород, кој во последно време е мета на се почести украински напади, важи за „заштитно лице“ на про-Кремљ медиумите. Тој го праша Путин како се менува „специјалната воена операција“ во Украина, имајќи предвид дека „тоа трае веќе подолго време“.
Путин во својот препознатлив стил дава прилично долг одговор, но треба да се прочита во целост, па ќе разгледаме неколку клучни детали подоцна.
“Одредени работи се менуваат според моменталната ситуација, но секако дека не менуваме ништо во целина. Нашите цели се основни за нас.
Сите вие овде сте многу искусни професионалци, особено луѓе како вас кои се на бојното поле повеќе од една година. Менталитетот ви се менува. Ова го знам од мое искуство, иако не сум ползел под летечки куршуми како тебе, но ова го знам од времето кога летав со хеликоптер со пукотници насекаде околу нас.
Знаете, сето ова го менува вашиот менталитет. Значи, која е целта на нашата акција? Ќе мора да направиме два чекори од центарот на теренот. На крајот на краиштата, сакавме и сакаме да имаме најдобри можни односи со сите наши соседи по распадот на Советскиот Сојуз. Тоа е она што го правиме. Прифативме дека се случи тоа што се случи и сега треба да живееме со тоа.
И знаете, веќе кажав, не е тајна, им ги понудивме сите можности на нашите западни партнери, како што ги нареков, мислевме дека сме едни од нив, сакавме да бидеме во семејството со т.н. цивилизирани народи.
Му пријдов на НАТО сугерирајќи да ја разгледаме можноста, но брзо ни ја покажаа вратата; не се ни потрудиле да размислат. Предложив и создавање на заеднички систем за противракетна одбрана.
Свесни сме дека настаните од 1990-тите и раните 2000-ти произлегуваат од горчливото историско наследство на Кавказ, на пример. Со кого се боревме таму? Најмногу, Ал Каеда.
А што направија нашите „партнери“? Тие ги поддржаа со финансиска, информативна, политичка, па дури и воена поддршка. Тие не се грижеа да и помогнат на Ал Каеда се додека можеа да ни го нишаат бродот. Сè што направија се вклопува во парадигмата на потресување на Русија.
Не оставивме камен на камен во нашите напори и конечно се договоривме дека НАТО нема да се шири. Ги понудивме сите можности што можевме да ги замислиме. Но, одговорот сепак беше – не. Зошто? Тоа е само затоа што нашата земја е преголема: никому во Европа не му треба толку голема земја со толку голем потенцијал. Сите се обидуваат постепено да ја скршат Русија на парчиња.
Украина е дел од напорите за дестабилизација на Русија. Генерално, ова требаше да се има на ум кога се носеа одлуките за распаѓање на Советскиот Сојуз. Но, тогаш, очигледно, се очекуваше дека нашите длабоки односи ќе бидат пресудни.
Но, поради низа историски, економски и политички околности, ситуацијата тргна по друг пат. Се обидовме и на оваа патека. Имено, со децении, ако не се храневме, тогаш им ја одржувавме економијата – знаете ова, затоа што пишував и зборував за тоа – ги одржувавме со евтини енергенси, други работи, заеми итн.
Како заврши на крајот? Почнаа да ги убиваат нашите поддржувачи на улиците и на крајот направија државен удар. Видете, ова не е прв државен удар. Како Јушченко дојде на власт во Украина? Дали е тоа резултат на легитимна постапка? Сакаш да ти кажам како дојде на власт? Свесни сме за се. Тие излегоа со трет круг на избори. Што беше тоа? Тоа не го пишуваше во Уставот. Тоа беше државен удар, но барем релативно мирен.
И ние комунициравме со нив. Отидов таму и дојдоа кај нас, нема проблем. Но, на крајот го турнаа во крвав пуч. Односно, стана очигледно дека не ни беше дадена никаква шанса да изградиме нормални односи со нашите соседи и со братскиот украински народ. Ниту една шанса.
Потоа се здружија и веднаш започнаа настаните на југоисток, во Донбас – по државниот удар сфатија дека нема да го напуштиме Крим само така – едноставно не можевме да го напуштиме, тоа беше невозможно, тоа би било предавство од наша страна. Но, ние не го допревме Донбас. Да, нашите доброволци беа таму, но руската држава немаше никаква врска со тоа – ве уверувам – нема. Јас сум совршено отворен и искрен – немавме никаква врска со тоа, нашата вклученост беше нула. Да, таму имаше луѓе од Русија. Тие се обидуваа да го поддржат локалното население и слично.
На крајот бевме принудени да дејствуваме во одбрана на тие луѓе. Едноставно бевме принудени да го направиме тоа. Девет години! Искрено се обидовме да се согласиме – колку и да беше тешко – дека југоисточниот дел на Украина некако ќе остане дел од земјата, искрено работевме на тоа. Сега знаеме дека нашите таканаречени партнери едноставно не измамија. Тие никогаш не планирале да исполнат ниту еден договор, се испоставува, и така се дојде до сегашната ситуација.
Многу повеќе, ставаат гадови како Бандера на пиедестал. Тие не сакаат комунизам. Добро, кој го сака тоа денес? Го соборуваат основачот на Украина – Ленин. Па, тоа е до нив, но наместо тоа го ставија Бандера, а тој е фашист. Целосно сум изненаден како човек со еврејска крв, шеф на државата на Украина, може да поддржува неонацисти. Едноставно не можам да го сфатам. По практично уништување на цивилното еврејско население, Бандера и неговите приврзаници беа издигнати до ранг на национални херои. Сега маршираат со тие плакати. Ние, пак, никогаш историски нема да прифатиме што се случува таму.
Континуирано го покренувавме ова прашање за време на нашите преговори, вклучително и во Истанбул. А како одговор нè прашаа: „Немаме ништо со неонацисти, што сакате од нас?“.
Сакаме барем одредени ограничувања да се воведат во законот. За ова се договоривме пред нашите војници да го напуштат Киев, бидејќи потоа ги отфрлија сите наши договори.
Демилитаризација. Со тоа се справуваме постепено, методично. Со што се борат вооружените сили на Украина? Дали произведуваат леопарди или Бредли или Ф-16 кои се уште не ги добиле? Тие не произведуваат ништо. Украинската одбранбена индустрија наскоро целосно ќе престане да постои. Што произведуваат? Се испорачува муниција, се испорачува опрема и се доставува оружје – се е доставено. Нема долго да живее така, нема да издржи. Затоа, прашањето за демилитаризација се поставува како многу практично.
Истото важи и за заштитата на луѓето во Донбас. Да, за жал, гранатирањето продолжува, а исто така и се друго. Но, сè на сè, методично ќе работиме на тоа и ќе го решиме. Сигурен сум дека ќе го решиме. Значи, во најголем дел, нашите принципи, а со тоа и нашите цели, не се променети од почетокот на операцијата. Немаше промени.“
Како што споменавме, ова е многу типичен опширен одговор на Путин, иако и прашањето беше доста опширно. Од овој одговор може да се прочита како рускиот претседател ја доживува моменталната состојба на војната и очигледно размислува за некои цели кои сугерираат ескалација на војната.
Спомнува демилитаризација, но во исто време и самиот објаснува дека оружјето во украински раце е сè подовршено и исклучиво западното оружје кое масовно се испраќа на фронтот. Што воопшто значи демилитаризација во таков контекст? Тоа може да биде само освојување на цела Украина за да се елиминира нејзиниот потенцијал, а Путин останува на ставот дека тоа е првенствено потенцијал насочен кон расцепување на Русија на делови.
Во некоја крајна цел, тоа е секако планот на Западот и тоа е одамна, особено кога почувствуваа дека Русија, односно самиот Путин, нема да игра целосно според нивните правила. Интересно е што, судејќи според неговиот одговор, Путин сè уште чувствува одредена горчина поради фактот што идејата за „прифаќање на Русија во семејството на цивилизираните земји“ всушност била поставеност од самиот почеток.
Можеби е лут на себе затоа што не го забележал тоа на време? И тоа многу добро може да биде превид што може да ја доведе земјата до целосна пропаст – да се потсетиме на Либија.
Во 2009 година Барак Обама и Моамер Гадафи се ракуваа. Две години подоцна, Гадафи лежеше мртов, брутално убиен недалеку од неговиот роден град Сирт. Сè на сè, тоа беше болен резултат на многу погрешна проценка. Освен фактот што самиот Обама подоцна рече дека соборувањето на Гадафи од власт е најголемата грешка на неговата надворешна политика, некои кои потенцијално би можеле да завршат слично, преземаат превентивни чекори за да го спречат тоа да се случи, на пример белорускиот претседател Александар Лукашенко кој изјави дека непобитен факт – земјите со нуклеарно оружје не стануваат цел на напад.
Ова секако се однесува на земјата со најголем нуклеарен арсенал, Русија. Зошто тогаш Путин тврди дека сака да се скрши Русија на парчиња преку Украина? Се разбира, тој не мисли на фронтален воен напад, бидејќи тоа може да доведе само до нуклеарен холокауст, туку напротив употреба на Украина како клин што би создал хаос во Русија за таа сама по себе да се распадне.
Прашање е дали тоа навистина би се случило. Путин нема да го каже тоа јавно, бидејќи никогаш не бил егоцентричен, но се чувствува дека сопствениот потенцијален пад почнува да го доживува како почеток на крајот на самата Русија.
Затоа сега му претстојат големи одлуки, речиси колку и онаа што ја донесе на 24 февруари минатата година. Тој мора да одлучи дали и колку сака да ескалира оваа војна.
Во остатокот од интервјуто со воените репортери тој спомна формирање на „тампон зона“, мислејќи дека цела Украина ќе мора да стане таква.
Тој одговараше на прашања неколку часа (целосен транскрипт од интервјуто на англиски е достапен на официјалната веб-страница на Кремљ), а овој сегмент дефинитивно треба да се издвои како многу интересен – „Дали да се вратиме во Киев? Зошто воопшто прашувам вакво реторичко прашање? Зашто само јас можам да му дадам одговор“.
Не даде одговор, но веќе кажа многу со реторичкото прашање. Се чини дека Путин напорно размислува што да прави во оваа фаза од војната.
Можеби ќе почекаат уште малку да видат што ќе биде со украинската контраофанзива и што е способна да направи. После тоа, тој би можел да одлучи за нова голема мобилизација и навистина да се обиде да го преземе Киев уште еднаш. Јасно е дека тоа значи окупација на Украина.
Но, зошто да не се преговара наместо тоа? Дури и западните сојузници на Украина се повеќе тврдат дека оваа украинска контраофанзива треба „да ја подобри позицијата на Украина на преговарачката маса“ (иако Зеленски не сака да го слуша тоа бидејќи неговата идеја е целосно ослободување на цела Украина).
Путин, од друга страна, е подалеку од преговори бидејќи едноставно не ја гледа поентата во тоа. Преговорите може да доведат до замрзнат конфликт, но што потоа?
Кога војната ќе стивне, Украина веднаш ќе поднесе барање за членство во НАТО. Од воено-политичка гледна точка, тоа секако би бил руски пораз. И токму поради тој факт, најверојатно нема да се откажат.
Путин се подготвува за долга војна бидејќи другите опции се премногу поврзани со руски пораз.
Но, денес тој е целосно свесен дека тоа ќе биде многу потешка војна отколку што се надеваше кога им нареди на своите војници да ја преминат границата што сега го претставува Рубикон на судбината на Русија, Украина, а можеби и на светот<a href="https://vecer.mk/">.</a>
