Во текот на оваа година, според претходните најави, се очекува премиера на дури 8 (осум) повеќенаменски борбени авиони.
Станува збор за два руски, исто толку американски и кинески и еден индиски и шведски ловец, кои претрпеа значителни модификации во однос на претходните верзии.
Годинава треба да родат дури осум нови верзии на повеќенаменски ловци со специфични задачи, а тие се од руско, американско, кинеско, индиско и шведско производство.
Ова се модернизирани верзии на добро познати авиони, вклучувајќи и некои со невидливи карактеристики. Сите осум авиони пристигнуваат во критично време на конфликтот во Украина и меѓународното триење во индо-пацифичкиот регион, па ќе биде интересно да се следи нивното воведување во воздухопловните сили ширум светот, пишува Тпортал.
Русија најави две премиери
Русија најави две премиери за оваа година. Првата се однесува на модернизираниот ловец-пресретнувач на висока височина МиГ-31И (Ишим) кој требаше да учествува на Парадата на победата минатата година, но неговата премиера беше пропуштена бидејќи беше откажан традиционалниот прелет над Црвениот плоштад во Москва.
Експерименталната верзија на МиГ 31, наречена Ишим по реката што тече низ Русија и Казахстан, беше развиена на почетокот на 2000-тите во соработка со проектната канцеларија на Микојан, казахстанската влада и Московскиот институт за термички системи за лансирање сателити. Но тој заеднички проект пропадна многу брзо поради беспарица.
Сепак, Русите продолжија самостојно да развиваат нова варијанта на пресретнувачот заснована на варијантата МиГ-31Д, која истрелува антисателитска ракета 79М6 Контакт на височина од 17.000 метри и со брзина од речиси 3 маха.
Верзијата што треба да се појави оваа година, со антисателитски ракети, може да лансира помали сателити со тежина до 160 килограми во орбитата до височина од 600 километри. Исто така, MiG-31И треба, како и претходната верзија на К, да биде способен да лансира хиперсонични балистички ракети Kh-72M2 Кинжал, кои достигнуваат брзина од 10 маха и ќе зафаќаат цели оддалечени до 2.000 километри.
Иако сè уште не се познати деталите за новата верзија на најбрзиот авион во составот на руското воено воздухопловство, засега е познато дека конструкторите ги зајакнале врвовите на крилата за да обезбедат стабилност при истрелување проектили со голема брзина. Инаку, руските МиГ-31 вооружени со Кинжали неодамна беа чести посетители на белоруските воени бази, од каде што полетуваат во борбени мисии над Украина.
Оваа година Русија подготвува и премиера на модернизирана верзија на ловец-бомбардер Су-34. Станува збор за верзијата М, која НАТО и го даде името Hellduck (Патка од пеколот), мислејќи на сплесканиот преден дел на авионот кој наликува на клун од патка.
Според планот на Кремљ, до 2027 година во составот на руските вселенски и воздушни сили треба да пристигнат 76 примероци од новата варијанта на авионот, која во суштина се базира на екстензивно модифицираниот ловец Су-27, а новата верзија треба да целосно да ги замени јуришните Су-24М.
Су-34 е ценет поради неговата висока издржливост, моќен пакет со сензори и компатибилност со низа понови вооружени системи како што се крстосувачките ракети Kh-101 и Kh-102, кои имаат дострел од околу 3.000 километри.
Последната ракета е нуклеарна варијанта способна да носи боева глава тешка 400 килограми.
Стандардниот М, од друга страна, доаѓа со наменски дисплеј за три типа сензори за зголемување на свесноста за ситуацијата, а новата варијанта наводно ќе ги подобри борбените способности воздух-воздух. Треба да се каже дека Су-34, за разлика од Су-24, може да носи одбранбени ракети со долг дострел како што се Р-27ЕР и Р-77, што е важно за Русија со оглед на се почестите западни донации на противвоздушни системи кои пристигнуваат во Украина.
MiG-31 Foxhound: Russia’s top-tier interceptor. When MiG-31’s “BM” variant entered service in 2009, Russian sources claimed that its Zaslon-M radar and AA-13 “Axehead” AAM combo could engage ballistic missiles “in flight”! Eat your heart out S-400.#avgeeks #aviation #Russia pic.twitter.com/XlBtXrm512
— Air Power (@RealAirPower1) January 30, 2022
Првиот суперсоничен во Индија
Оваа година, по речиси четири децении развој, Индија го претставува својот прв автохтон повеќенаменски суперсоничен авион со високо маневрирање наречена Tejas Mk-1A. Тој треба да ги замени истрошените ловци од типот МиГ-21, а конструкторите од Hindustan Aeronautics Ltd (HAL) тврдат дека се работи за најмалиот повеќенаменски суперсоничен авион во светот.
Индиски компоненти како што се компјутери, интегрирани комуникациски системи, сигнали за радарско зрачење и други домашно произведени делови поврзани со авиониката се инсталирани во Тејас. Главна задача на Тејас ќе биде задоволување на домашните потреби, а не е исклучен и извозот за заинтересираните клиенти.
Меѓу нив се Боцвана, која има намера да ги замени старите лесни ловци Ф-5 со канадската верзија на CF-5 и Египет, кој ги пензионира своите 100 кинески тренери JL-8.
Тејас, инаку, е пандан на пакистанско-кинескиот ловец JF-17, а во тек е тестирање на неговата двомоторна верзија наменета за слетување на носач на авиони.
За оваа година Кина ја подготвува премиерата на кинескиот поморски ловец Ј-15Т, всушност модифицирана копија на рускиот палубен ловец Су-33. Таа верзија, означена со буквата Т, е полесна од основната варијанта J-15, се состои од повеќе композитни компоненти од нејзиниот претходник и се смета за авион од 4,5 генерација.
Две кинески стелт премиери
J-15T може да се пофали со зајакнати крилни држачи за поновите ракети на Кина и понови сензори, кои веројатно ќе вклучуваат електронски радар за скенирање, кој ја заменува старата механичка единица. Новиот тип може да ја носи најнапредната кинеска борбена ракета со краток дострел ПЛ-10, додека претходната варијанта можеше да го лансира само постарата ПЛ-8, истакнувајќи дека ПЛ-10 е многу посмртоносна од ПЛ-8 бидејќи може да се лансира веднаш штом пилотот ќе ја види целта, а тоа е тешко да се избегне благодарение на неговата исклучителна способност за маневрирање и напредното инфрацрвено водење.
Ова исто така може да значи дека надградениот J-15T го користи претходно споменатиот Активен електронски радарски систем за скенирање, кој овозможува користење на најнапредните кинески ракети воздух-воздух надвор од визуелниот опсег на PL-15. Засилена е и предната опрема за слетување за полесно катапултирање од носачот на авиони.
Најнаселената војска во светот, исто така, добива подобрена верзија на ловецот со два мотори оваа година за да постигне воздушна супериорност со прецизна способност за удар. Станува збор за модел J-20B Mighty Dragon со векторски потисок, можност за стелт и AESA радар.
Според најавите, Mighty Dragon требаше да биде вооружен со ракети воздух-воздух со долг дострел ПЛ-12, ПЛ-15 и ПЛ-21, како и ракети ПЛ-10 со краток дострел. Опремен е со странични прегради кои се отвораат непосредно пред истрелување на проектилот, што на леталото му дава одредено ниво на стелт во акција, како и пукање во најкус можен рок.
Новиот модел, наводно, нема внатрешен автотоп или ротационен топ, што сугерира дека не е наменет за употреба во борби со краток дострел со други авиони, туку за ангажмани со долг дострел преку ракети ПЛ-15 и ПЛ-21. Комплементарните мисии може да вклучуваат лансирање ракети против радијација и муниција воздух-земја за прецизни ударни мисии.
Иако повеќето детали за новиот ловец се непознати, познато е дека J-20B ќе биде опремен со моторите WS-15 на Shenyang, целосно дизајнирани во Кина и добиени од претходните кинески верзии на руските мотори.
Од Пекинг истакнуваат дека Mighty Dragon е првиот кинески стелт-ловец од петтата генерација, а Кина е втора земја во светот со ваков производ, по САД и американските модели F-22 Raptor и F-35 Lightning II.
Според извештаите, производителот Ченгду ќе има капацитет да произведува 35 примероци на J-20B годишно и оваа стапка треба постојано да се зголемува до 2030 година.
China Catapult-Capable J-15T fighter jet. It will serve on CV-18 Fujian aircraft carrier. pic.twitter.com/GLZstonTWL
— 彩云香江 (@louischeung_hk) March 19, 2023
Интелигентни решенија од Шведска
Единствениот европски производител што ја подготвува овогодинешната премиера на борбен авион е Шведска со JAS 39 Gripen во верзиите E (едносед) и F (двосед). Тоа е систем наменет за корисници со поизразени закани или пошироки територии кои треба да се обезбедат.
Производителот SAAB го опреми новиот тип на авиони со напредни системи за електронско војување со сферично покривање и најнова радарска технологија AESA за висока способност за преживување. Има и помоќен General Electric F414G мотор за зголемен опсег и можност за носење импресивна носивост со десет сврзувачки елементи. Вграден е мрежен систем за целосно спојување на сензорите во тактичката единица за да го заслепи и збуни непријателот, како и интуитивна графичка конзола со вештачка интелигенција која му овозможува на пилотот да донесува брзи и точни одлуки.
Gripen E/F е дизајниран за лесно одржување што обезбедува поголема достапност од неговите конкуренти. Може да работи во екстремни климатски услови и од расфрлани и неподготвени бази на патишта или писти, а потребни се помалку од 20 минути за полнење гориво и повторно вооружување за мисија воздух-воздух.
Интелигентното решение од Шведска може да врши мисии воздух-воздух, воздух-земја и извидувачки мисии. Воздушната супериорност се постигнува со носење до седум ракети воздух-воздух Метеор надвор од визуелниот дострел и две ракети ИРИС-Т во видлив дострел.
Таквото оружје, во комбинација со способноста за истовремено користење на напаѓачки и одбранбени средства, му овозможува на Gripen E да открива, напаѓа и ефикасно потиснува или уништува цели.
Неговата вградена способност за вештачка интелигенција, како и дизајнот на пилотската кабина, кој располага со Wide Area Display (WAD), го олеснуваат процесот на донесување одлуки на пилотот и обезбедуваат критична помош во средината на сложената мисија.
WAD ги презентира информациите на едноставен начин, што ја поддржува способноста на пилотот да избира, лансира и води оружје во совршена координација со другите членови на тактичката единица.
Хрватска ги одби во корист на Rafale
Американската фирма Локхид Мартин оваа година ќе ги опреми американските и бахреинските воздухопловни сили со нови Ф-16 во конфигурација Блок 70/72.
F-16V, како што буквата ја покажува конфигурацијата, има вграден радар AESA од типот APG-83 кој овозможува покривање од 360 степени и скенирање на целта со подобрена јасност на објектите во споредба со класичните авионски радари и помала потрошувачка на енергија.
Овој тип на радар е многу потежок за откривање и попречување поради специфичната емисија на радио бранови, а воедно овозможува следење и манипулација со повеќе цели во споредба со класичниот систем.
Верзиите Блок 70 и 72 имаат нов централен држач за дисплеј, надграден компјутер за мисии, автоматски систем за избегнување судир на земја и многу други надградби. Меѓу нив има нов стаклен кокпит со нови дигитални мултифункционални екрани, софистициран пакет за самоодбрана за електронско војување и модернизиран информациски комуникациски систем интегриран со кацигата на пилотот.
Единствената разлика помеѓу варијантите 70 и 72 се моторите, при што првиот има мотор General Electric F110, а вториот Pratt & Whitney F100. Двете верзии се наменети за држави кои сакаат да го надградат постојниот инвентар на Ф-16 или не се заинтересирани за покомплексниот повеќенаменски ловец Ф-35.
Мароко, Словачка, Бугарија, Јордан и Тајван исто така се очекува да ја купат новата верзија на F-16.
Блокот 70/72 беше понуден и на Хрватска, но понудата беше одбиена во корист на француски Рафали.
Локхид Мартин тврди дека Block 70/72 има работен век од 12.000 часа, речиси половина од претходните модели на F-16. Затоа, F-16V може да се користи до 60-тите години.
Оваа година, модернизирана верзија на најуспешниот американски ловец за тактички пресретнувачи, Ф-15, ќе се приклучи на американските воздухопловни сили.
Станува збор за тип F-15EX кој може да носи потешко оружје од F-35, а опремен е со повеќенаменски дисплеи со голема површина, нов радар и систем за електронско војување. EX може да носи и хиперсонични проектили, што одговара на американската визија за идното мрежно војување.
Фото: Илустрација профи
