Институтот соопшти дека седницата што ја свикаа пратениците на Самоопределување (ПС) за денеска во 11 часот, на која, меѓу другото, е првото разгледување на предлог-буџетот за 2026 година и прашањето за финансирање на РТК, е во спротивност со Уставот, пренесе Бета.
„Денеска, пред седницата за избор на Влада, беше свикана уште една вонредна седница со неколку точки на дневен ред, кои беа спроведени во целосна спротивност со Уставот, парламентарната пракса, Законот за Влада, Законот за меѓународни договори, Законот за законодавни иницијативи и Деловникот на Собранието на Република Косово“, се вели во текстот.
Институтот наведе дека обидот за формирање парламентарни комисии пред формирањето на Владата сериозно ги загрозува вредностите на парламентарната демократија и го нарушува уставниот и правниот поредок на Косово, нагласувајќи дека комисиите се формираат откако Парламентот ќе ја избере Владата.
„Обидот за формирање парламентарни комисии без формирана влада сериозно ги загрозува вредностите на парламентарната демократија и го уништува уставниот и правниот поредок на Република Косово. Овој пристап на актуелниот претседател на Собранието е во спротивност со Деловникот, важечките закони во Косово и досегашната парламентарна пракса, се додава во соопштението.
Според задолжителната постапка, како што наведува КИП, Колегиумот (Претседателството на Собранието) прво треба да ја утврди структурата на комисиите, да добие предлози од парламентарните групи, да го изготви конечниот документ, а дури потоа да го достави на усвојување на пленарна седница.
„Сегашната постапка го заобиколи овој процес и беше спроведена арбитрарно“, се наведува во соопштението.
Институтот посочува дека парламентарните комисии се формираат само откако Парламентот ќе ја изгласа Владата, со цел да се знае политичката рамнотежа и поделбата на власт-опозиција.
Тоа важи и за посебните комисии, двете најважни надзорни комисии – Комисијата за надзор на Косовската разузнавачка служба и Комисијата за надзор на јавните финансии – според законот, Деловникот и праксата и припаѓаат на опозицијата, се наведува во соопштението и се додава дека во таа „политички нејасна фаза“ сè уште не е познато која партија припаѓа на статусот опозиција, што го оневозможува законското формирање на овие комисии.
Демократската партија на Косово, Демократскиот сојуз на Косово, Алијансата за иднината на Косово и НИСМА најавија дека нема да присуствуваат на седницата закажана за 11 часот, а ќе бидат присутни на седницата во 14 часот кога на дневен ред е изборот на премиер, но нагласија дека нема да гласаат за мандатарот Гљаук Коњуфца.
За формирање на Владата, според КИП, единственото реално решение е постигнување политички договор меѓу партиите, поради што ги повика сите политички субјекти, особено Самоопределување, мандатарот за формирање на владата Гљаук Коњуфца, пред денешната седница во 14 часот, итно да свика состанок со лидерите на сите парламентарни партии.
„Целта на овој состанок треба да биде постигнување договор за формирање техничка влада, што би овозможило решавање на итни прашања на државната администрација: усвојување на буџетските распределби за 2026 година, буџетот за РТК, буџетската распределба за општините Приштина, Гњилане и Зубин Поток, како и решавање на сите други нерегулирани прашања што бараат целосна институционална функционалност“, се вели во соопштението.
Според проценката на институтот, само политички договор и формирање техничка Влада можат да ја вратат процедуралната регуларност, легитимитетот на институциите и почитувањето на Уставот на Косово.
„Доколку не се преземе овој чекор, продолжувањето на сегашните отстапувања ќе предизвика непоправлива штета на уставниот поредок на земјата, функционирањето на парламентарната демократија и владеењето на правото“, нагласи КИП.
