Американската министерка за финансии Џенет Јелен рече дека владата во вторник ќе го достигне својот законски лимит за задолжување и ќе започне со спроведување на „исклучителни мерки“ за да се спречи да ја надмине таа граница и да избегне потенцијално катастрофален банкрот.
Во вчерашното писмо до конгресните лидери, на само три дена пред администрацијата на Бајден да ја предаде контролата врз американската влада на новоизбраниот претседател Доналд Трамп и неговиот тим, Јелен рече дека Министерството за финансии ќе започне со спроведување на вонредните мерки на 21 јануари.
„Периодот во кој може да траат исклучителните мерки е предмет на значителна несигурност, вклучително и предизвици во прогнозирањето на плаќањата и приходите на американската влада неколку месеци однапред“, рече Јелен во писмото. Таа додаде дека Министерството за финансии ќе ги суспендира инвестициите во два фонда за бенефиции на државни службеници до 14 март за да го ослободи капацитетот за задолжување под лимитот на долгот од 36,1 трилиони американски долари. Според извештајот на Министерството за финансии во четвртокот, долгот изнесувал 36,08 трилиони долари.
Овој потег ќе ги суспендира новите инвестиции кои не се веднаш потребни за исплата на бенефиции од Фондот за пензионирање и инвалидност на државните службеници и Фондот за здравствени бенефиции на пензионерите на поштенската служба. Кога лимитот на долгот ќе се зголеми или суспендира, овие средства ќе бидат целосно вратени. Јелен нагласи дека постои „значителна неизвесност“ за времетраењето на мерките и го повика Конгресот да го зголеми или суспендира лимитот на долгот „за да се заштити целосната вера и кредибилитет на Соединетите држави“.
На крајот на декември, Јелен изјави дека лимитот на долгот најверојатно ќе биде достигнат помеѓу 14 и 23 јануари, откако Конгресот не вклучи продолжување или трајно укинување на лимитот во буџетскиот договор во последен момент постигнат на крајот на годината. Трамп лично ги повика пратениците да го продолжат или укинат лимитот на долгот, а подоцна остро го критикуваше неуспехот да се стори тоа во 2023 година, нарекувајќи го „една од најглупавите политички одлуки во последниве години“.
Сепак, многу републикански законодавци ја гледаат границата како важна точка на притисок во фискалните преговори. Прашањето за лимитот на долгот претставува ран предизвик за очекуваниот наследник на Јелен, кандидатот на Трамп за министер за финансии, Скот Бесант. Менаџерот на хеџ фонд изјави на сослушувањето во Сенатот во четвртокот дека лимитот е „суптилна конвенција“, но дека ако Трамп сака да го укине, ќе работи со Конгресот и Белата куќа за да го постигне тоа, пренесува Ројтерс.
Министерството за финансии има голем број вонредни мерки што може да ги спроведе за да избегне банкрот, а буџетските аналитичари велат дека тие мерки би можеле да траат неколку месеци, во зависност од јачината на даночните приходи. На крајот на краиштата, неуспехот да се зголеми, суспендира или елиминира лимитот на долгот може да го спречи Министерството за финансии да ги исполни сите свои обврски.
Банкрот на Соединетите Држави најверојатно ќе има сериозни економски последици. Границата на долгот е горната граница поставена од Конгресот за износот на пари што владата на САД може да го позајми. Бидејќи владата троши повеќе пари отколку што собира преку даноците, пратениците мора периодично да се занимаваат со ова прашање, што е политички тешка задача бидејќи многумина не сакаат да гласаат за дополнителен долг.
Историјата на лимитот на долгот датира од 1917 година, кога Конгресот му даде на Министерството за финансии поголема флексибилност во задолжувањето за финансирање на влезот на Америка во Првата светска војна, но со одредени ограничувања.
Пратениците го одобрија првиот модерен плафон на долгот во 1939 година на 45 милијарди долари, а оттогаш беа одобрени 103 зголемувања, за да се усогласат трошоците со даночните приходи. Јавниот долг во октомври 2023 година изнесуваше 98 отсто од бруто домашниот производ на САД, во споредба со 32 отсто во октомври 2001 година.
