Волстрит Журнал (WSJ) објави напис со сензационален наслов „Ерата на ултра евтини работи е под закана“, во која ги обвини младите во Азија дека не сакаат да работат во фабрики, што, според нив, ќе резултира со повисоки цените на стоките на Запад.
Заклучокот на написот е дека младите Азијци претпочитаат да избираат канцелариски или хонорарни работни места наместо да работат во фабрики бидејќи се премногу чувствителни или пак се мрзливи и површни. Се даваат примери како не сакаат шефот да ги тера да работат побрзо или дека сите сите сакаат да бидат инфлуенсери, фотографи или стилисти.
Она што не го допира написот на WSJ, меѓу другото, е дека сите дадени причини исто така можеле да излезат од устата на генерацијата Z во САД, Канада или која било западноевропска земја. Меѓутоа, „проблемот“ настанува кога ќе ги зборуваат млади Азијци, бидејќи поради нивната наводна недоличност ќе страдаат луѓето на Запад, за кои значително ќе пораснат цените на претходно евтините производи, како облека, фрижидери и мебел, пренесува Јутарњи лист.
Сопствениците на фабриките очајни
Очајните сопственици на фабрики во Виетнам, Малезија, Тајван и Кина му за WSJ велат дека почнале да нудат бесплатни часови по јога и танц, ги укинале униформите и создале простори за децата на работниците.
„Се обидуваме да ги направиме нашите згради малку поатрактивни, да ги отстраниме бариерите, да им дадеме повеќе прозорци, повеќе светлина, убава музика, да создадеме средина слична на Apple“, рече Сајед Хусаин Хусман, претседател на Малезиската федерација на работодавачи. кој ги претставува производителите.
Сепак, многумина сè уште се борат да привлечат млади работници.
Образованата популација млади има пристап до Интернет и се едуцира за работничките права и прекршувањата од страна на работодавачите. За разлика од нивните родители, за кои фабриките значеа сигурна работа и излез од руралната сиромаштија, милениумците и генерацијата Z сакаат да работат по свои услови, барајќи подобар баланс помеѓу работата и приватниот живот, можности за развој на кариерата и флексибилни работни аранжмани.
Работењето во фабрики им е здодевно, опасно поради зголемената можност за несреќи, исцрпувачко поради долгото работно време и пред се слабо платено. Сето тоа се причини на кои не допреа сопствениците на фабриката, барем оние кои се пожалија на репортерот на WSJ.
Имено, една тајванска сопственичка на фабрика за мебел дури признала дека одлучила да ја пресели својата фабрика од јужна Кина во Виетнам во потрага по послабо платени работници. Најпрво размислувала за индустриски зони во близина на Хо Ши Мин, но слушнала „хорор приказни“ за големиот промет на работници и огромните плати. Наместо да им даде на работниците подобри плати, таа одлучи да отвори фабрика во руралните северни Виетнам. Таму нашла работници во четириесеттите и педесеттите години. Некои меѓу нив не знаат добро да читаат, што бара вербално објаснување на задачите и употреба на визуелни демонстрации, признава Тајванката.
Крајот на евтината стока?
Стравот од „крајот на евтината роба“ од Азија не е ништо ново. Нови се само наводните виновници.
На пример, Брус Роковиќ, извршен директор на Li & Fung, компанија која набавува облека и производи за домаќинството од Азија, прогласи „крај на евтината стока“ уште во 2011 година. Роковиќ тогаш рече дека поради постојаното зголемување на платите во Кина, има скок на цените на стоките и производителите бараат нови области за производство, како што се Виетнам, Бангладеш, Малезија, Индија и Индонезија.
Според студијата објавена од Ројтерс, повеќе од 80 отсто од кинеските фабрики имаат проблеми со работната сила. Министерството за образование предвидува дека до 2025 година ќе има недостиг од 30 милиони работници. Владините бројки објаснуваат дека Кина ќе изгуби 35 милиони возрасни работоспособни во рок од пет години.
Кина, светската фабрика за се и сешто, сега сака да се фокусира на производство на производи од висока класа, оставајќи им ја работата на производство на евтини стоки кои бараат труд на другите.
Кој ќе ја „замени“ Кина?
Гордон Хансон, професор по економија на Школата Кенеди во Харвард, во студијата „Глобалната еволуција на трудоинтензивното производство“ истакнува дека во моментов нема јасен одговор на прашањето кој ќе ја „замени“ Кина.
Бангладеш, на пример, порасна и стана втор најголем извозник на облека во светот поради ниските трошоци, а Виетнам стана омилена алтернатива на Кина за производство на патики и текстил. Меѓутоа, проблемот е што тие немаат доволно големо население и логистика за да го преземат производството како што тоа го правеше Кина во 1990-тите.
Тоа може да доведе, вели Хансон, до повисоки цени за производите за широка потрошувачка. Меѓутоа, во меѓувреме, фабриките ќе мора да продолжат да експериментираат и да чекаат да се појави „следната Кина“.
Можно е трудоинтензивното производство да остане во Кина, но ќе претрпи големи промени, особено во однос на автоматизацијата на работата.
Кина, земја со 1,4 милијарди жители, претставува половина од инсталација на индустриски роботи во 2021 година, што е за 44 отсто повеќе од претходната година. Исто така, постои можност кинеската индустрија да се прошири од големите градови во другите делови на земјата, како што се случи во САД по Втората светска војна.
Стареењето на работната сила
Професорот Чарлс Гудхарт од Лондонската школа за економија смета дека зголемувањето на цените на евтините производи е последица на стареењето на работната сила.
Во книгата „Големиот демографски пресврт“, Гудхарт припишува голем дел од дезинфлаторните трендови во последните 30 години на глобализацијата и подемот на Кина. Овој глобален шок за понудата на работна сила донесе стотици милиони нови работници во урбаната економија, зголемувајќи ја големината на работната сила и зависните лица.
Но, тоа ќе се „распадне“ бидејќи генерацијата на бејби бум ќе се пензионира и ќе се намалува бројот на млади луѓе ширум светот. Тоа значи дека земјите повеќе нема да можат да се потпираат на евтина работна сила како алтернатива на инвестициите и иновациите, заклучува Гудхарт.
