Оваа најава претставува интензивирање на трговската војна што започна по враќањето на Трамп во Белата куќа, оценуваат експертите.
Неговите советници велат дека царините ќе ги вратат стратешки важните производни капацитети во САД. Други економисти, пак, предупредуваат дека царините би можеле да го забават светското стопанство, да го зголемат ризикот од рецесија и за повеќе илјади долари да ги покачат животните трошоци за просечното американско семејство.
Есвар Прасад, професор на Универзитетот Корнел, за „Сиетл Тајмс“ ги опиша царините на Трамп како „почеток на нова ера на протекционизам што ќе одекне низ целиот свет“.
Тој истакна дека обемот на овие царини ги потврдува стравувањата на заговорниците за слободна трговија, означувајќи големо отстапување од принципите на глобализацијата воспоставени по Втората светска војна.
Фаисал Ислам, уредник за економија на Би-Би-Си, забележа дека овие царини претставуваат монументален пресврт во глобалната трговија, при што американските приходи од царини достигнуваат нивоа што не се видени речиси цел век. Тој предупреди на можни нарушувања на долгогодишните трговски рути и синџири на снабдување, особено во индустриите како автомобилската и фармацевтската.
„Царините за азиските земји навистина се извонредни. Тие ќе ги разбијат деловните модели на илјадници компании, фабрики, а можеби и цели нации. Некои од синџирите на снабдување што ги создадоа најголемите светски компании ќе бидат моментално прекинати. Неизбежниот ефект сигурно ќе биде да ги турне кон Кина“, пишува Ислам.
Според анализите на британскиот тинк-тенк „Чатам Хаус“, царините на Трамп придонесуваат за раст на цените и инфлациските очекувања, кои се искачија на највисоко ниво во последните три децении.
Иако би можеле да поддржат одредени сектори како производството на челик, истовремено ги загрозуваат работните места во индустриите што зависат од увозните суровини. Меѓу нив се и индустриите што користат челик. Алан Дирдорф, професор по меѓународна економија од Универзитетот во Мичиген, предупреди дека потрошувачите ќе плаќаат повеќе за широк спектар на производи – од електроника до прехранбени артикли – поради повисоките трошоци за увоз. Тој исто така предупреди на можни противмерки од земјите погодени од царините. „Сè на сè, можеме да очекуваме трајно повисоки цени и рецесија“, рече Дирдорф за универзитетскиот портал.
„Што се однесува до остатокот од светот, оние земји што во голема мера зависат од трговијата со САД, најочигледно Канада и Мексико, ќе почувствуваат силен удар, а и светот најверојатно ќе влезе во рецесија. Но, очекувам дека поголемиот дел од светот ќе се опорави од тоа пред нас, бидејќи, колку и да сме големи, остатокот од светот е многу поголем“, вели Дирдорф.
„Царините на Трамп носат ризик од уривање на глобалниот систем на слободна трговија што токму Соединетите Американски Држави го предводеа уште од Втората светска војна“, рече Такахиде Киучи, главен економист во истражувачкиот институт „Номура“.
„Ројтерс“ пишува дека во наредните месеци ќе преовладуваат конкретните ефекти од зголемувањето на цените – а со тоа и слабеењето на побарувачката – предизвикани од новите давачки на илјадници производи што секојдневно ги купуваат и продаваат потрошувачите и компаниите низ светот.
- Гледам на ова како поместување на американското и глобалното стопанство кон послаби резултати, поголема несигурност и можен пат кон нешто што би можеле да го наречеме глобална рецесија, рече Антонио Фатас, макроекономист во бизнис школата ИНСЕАД во Франција.
Меѓународниот монетарен фонд (ММФ), чиј извештај го пренесува „Џеј Пи Морган Рисрч“, процени дека универзалното зголемување на американските царини за 10% – заедно со истовремени противмерки од трговските партнери – би можело да го намали американскиот БДП за 1%, а глобалниот за 0,5%, истакнувајќи ги пошироките економски ризици. „
Атлантскиот совет“ нагласува дека царините најверојатно ќе ги забрзаат напорите на американските трговски партнери да ги диверзифицираат своите извозни правци и да ја намалат зависноста од американскиот пазар. ЕУ, Велика Британија и Индија веќе бараат алтернативни трговски договори за да се заштитат од американската непредвидливост.
Џош Липски, виш директор на Центарот за геоекономија при „Атлантскиот совет“ и поранешен советник во Меѓународниот монетарен фонд, вели дека историското значење на вчерашниот ден е јасно.
„САД рекоа дека глобалниот трговски систем што помогнавме да го создадеме повеќе не функционира за нас“, заклучи тој.
