Бугарскиот весник „Сега“ денеска објавува скандалозна статија под наслов „Македонците ќе си вадат албански пасоши за ЕУ“ поптишана од авторот Светослав Терзиев во која тој ги образложува бугарските барања и дава проценки за идните случувања меѓу кои дека, по ставањето на Бугарите во македонскиот Устав тие ќе се ослободеле од стравот да се декларираат како Бугари на пописот и од малцинство – ќе станеле мнозинство во Македонија:
Македонија направи историски пресврт кон Албанија наместо кон Европската Унија, каде што се упати. Премиерот Димитар Ковачевски со ентузијазам погледна низ Брисел на првата меѓувладина конференција за пристапните преговори и со олеснување рече: „Патот до Брисел беше долг“. Имаше чувство дека веќе го прошетал, пишува во скандалозната колумна Светослав Терзиев.
Среќен, но повоздржан и албанскиот премиер Еди Рама:
„Знаеме дека ова не е почеток на крајот, туку крај на почетокот.“ Повеќе од две години чека Македонците да сфатат дека тие не се единствени во Европа и дека би можеле да бидат членки на Европската унија ако ги прифатат нејзините правила, а не ако ЕУ ги прифати нивните услови. Почетокот на патот кон ЕУ беше бегство на ѕид за Албанија. Значи, Еди Рама чувствува дека става крај на бесмислениот почеток, блокиран од огорченоста на Скопје. Тирана сега може да си го тргне својот пат кон Европа затоа што ќе преговара одделно. Вистинскиот крај е далеку за која било земја, но една веќе може да предвиди кој со која брзина ќе се движи кон него.
За разлика од Албанија, Македонија нема да започне вистински преговори со ЕУ. Ќе продолжи да работи на самото место, бидејќи има неисполнет услов – да ги вклучи Бугарите во својот устав како државотворен народ рамноправно со другите етнички заедници. Потоа тој ќе чека втора конференција за лансирање за една или две или повеќе година. Изгледа едноставно – треба само да го признае очигледниот факт дека Бугарите постојат.
Но, за неа е бескрајно комплицирано, бидејќи не ја завршила својата работа, започната пред повеќе од 70 години во Титова Југославија – целосно да ги избрише за да останат само „чистите Македонци“. Со последниот попис на населението, властите во Скопје изброиле 3.504 Бугари, а лидерот на опозициската ВМРО-ДПМНЕ, Христијан Мицкоски ги намалил на 750 семејства.
Изборот пред Северна Македонија е или да продолжи по југословенски пат или да тргне по европски пат.
Задачата не е едноставна. Признавањето на Бугарите и гарантирањето на нивните основни човекови права значи и признавање на историската вина на сè уште непоколебливата просрпска елита во Скопје.
Протоколот потпишан во Софија за резултатите од преговорите во изминатите три години вклучува барање да се отвори архивата на југословенската политичка полиција УДБА со цел да се рехабилитираат нејзините жртви, чија единствена вина беше неподготвеноста да се откажат од својот бугарски идентитет. Криминалците кои извршија етничко чистење и нивните наследници мора да изберат помеѓу Европа и нивниот сопствен опстанок. Соочени со таква дилема, нема сомнеж што преферираат, а тоа не го ни кријат.
Кога Собранието (парламентот) на 16 јули гласаше за поддршка на францускиот предлог за почеток на преговори меѓу РСМ и ЕУ, опозицијата предводена од Мицкоски ја напушти зградата. А знаеш каде отиде? Сите 44 пратеници од ВМРО-ДПМНЕ се појавија под негова команда пред нотар за да заверат изјави дека никогаш нема да гласаат за вклучување на Бугарите во уставот. И самиот се пофали каков патриотски подвиг направиле.
Изгледа глупо, но доволно е да се осигура дека Република Македонија нема да оди во ЕУ, бидејќи за промена на уставот се потребни две третини од гласовите на пратениците, што значи дека мора да се приклучи и дел од опозицијата. Токму за да нема сепаратисти, Мицкоски ги завери своите заменици. Нема чекор назад, бидејќи се што имаме е зад нас, нашето достоинство, чест и нашата Македонија“, рече Мицкоски. Ова е самата вистина. Сè што имаат таквите како него произлегува од мрачното југословенско минато кое постојано го влече Скопје назад.
Северна Македонија сака да влезе во ЕУ, но ако е можно – со своите југословенски вреќи, во кои наследството на теророт на Тито тежи. Таа бараше европска легализација за него и затоа бараше Бугарија да ја стави во меѓународното катче со размена на местата на жртвите и на џелатите. Не се работи за ослободување од дејствијата на бугарските окупаторски власти за време на Втората светска војна, за кои толку гласно зборуваат македонските историчари и политичари, туку за откривање на дискриминацијата која се уште е на сила во македонското општество.
Бугарија ги спои сите свои барања во едно, да се разбере правилно во Европа:
Скопје мора да престане со малтретирањето со тоа што ќе признае дека неговите граѓани со бугарска самосвест се луѓе со еднакви права – истите што се признати во уставот на Албанците, Ромите, Турците, Србите, Власите и другите. Да тврдиш дека си Бугарин во РСМ денес значи дека нема да можеш да станеш ни пожарникар, а камоли друг државен службеник.
Од издадените над 120.000 бугарски пасоши на македонски државјани, може да се види дека многумина се сеќаваат на нивните бугарски корени. Но, се надеваат дека тоа ќе остане тајна меѓу бугарските власти и нив, за да не имаат мака дома.
Несомнено, има уште повеќе други, парализирани од стравот да се изјаснат за својот бугарски идентитет. Затоа, Софија не инсистира на признавање на бугарско малцинство во Северна Македонија, туку зборува за бугарска заедница, која можеби не е малцинство, но мнозинство. Истите размислувања ги има и македонската опозиција, која тврди дека ребугаризацијата на РСМ ќе се случи преку влез на Бугарите во Уставот. Кога стравот ќе падне, многу вистини ќе почнат да се појавуваат.
Дотогаш, сепак, може да биде долго време – толку многу Албанија да ги заврши преговорите и да влезе во ЕУ без РС Македонија да остане на почетната позиција. Тогаш Тирана веќе ќе биде од другата страна на преговарачката маса и ќе поставува услови за Скопје, исто како што Софија му поставува услови денеска. Ако се случи толку голем заостаток, не е ни чудо што Албанците Македонци почнаа масовно да вадат албански пасоши за да станат европски државјани. И никако не се малку – се бројат како четвртина од населението, а веројатно и повеќе.
Не така одамна, Еди Рама грубо се пошегува со својот колега Димитар Ковачевски дека тој е „идниот премиер на Западна Бугарија“. Ако Скопје не се справи со своите историски комплекси, може да заврши како главен град на Источна Албанија.
