Иако повеќето луѓе несвесно развиваат навика или лична преференција, едно научно мислење сега донесува изненадувачки заклучок.
Во „одозгора“ положба, следниот лист од тоалет-хартијата е свртен кон корисникот, додека во „одоздола“ положба, хартијата виси покрај ѕидот. Иако оригиналниот патент од 1891 година, поднесен од пронаоѓачот на перфорираната тоалет-хартија Сет Вилер, ја поддржува „одозгора“ варијантата, нова научна анализа фаворизира токму спротивниот пристап.
Една рака помалку – помал ризик по здравјето
Д-р Примроуз Фристон, професорка по клиничка микробиологија на Универзитетот во Лестер, тврди дека положбата „одоздола“ всушност е побезбедна и единствено хигиенска. Причината е едноставна – се користи само една рака, со што значително се намалува ризикот од пренос на бактерии од рацете на хартијата која доаѓа во контакт со најосетливите делови од телото.
„Кај положбата ‘одозгора’, потребно е со една рака да ја држите ролната, а со другата да ја кинете хартијата. Тоа го зголемува бројот на контакти со надворешниот слој на хартијата, што значи и поголем ризик од контаминација“, објаснува Фристон за Дејли мејл.
Наспроти тоа, кај положбата „одоздола“, следниот лист лесно може да се притисне до ѕидот и да се скине без потреба од втора рака. Помалку допирање значи и помал ризик од пренос на бактерии – особено опасни за женската интимна зона, каде што ненамерниот контакт може да предизвика инфекции.
Опасности од јавните тоалети
Оваа препорака е особено важна за јавни тоалети, каде што кваките, седиштата и бравите често се жаришта на фекална контаминација.
„Во јавен тоалет, секое дополнително допирање претставува потенцијална опасност“, истакнува професорката и потсетува дека во таква средина треба да се избегнува храна, пијалак и користење на телефон.
Таа предупредува и на уште еден ризик – користењето на двете раце при бришење може да доведе до ширење бактерии од една рака на друга. На пример, ако едната рака веќе била во контакт со загадената хартија, секое понатамошно допирање – на ролната, на хартијата или на другата рака – потенцијално ги пренесува бактериите понатаму.
Што велат анкетите и историјата?
Интересно е што, според различни анкети, дури 70% од луѓето го преферираат положбата „одозгора“, додека 30% остануваат лојални на „одоздола“. Некои тврдат дека „одоздола“ има практични предности – на пример, спречува мачки или мали деца да си играат со ролната и да ја развлекуваат цела. Од друга страна, приврзаниците на стилот „одозгора“ сметаат дека така подобро гледаат колку хартија користат.
Иако современиот свет и понатаму се колеба меѓу стил и функционалност, првиот патентиран тоалет-хартија од 1891 година јасно ја прикажува ролната во положба „одозгора“. Неговиот изумител, њујоршкиот бизнисмен Сет Вилер, е заслужен за тоа што тоалет-хартијата станала перфорирана и достапна во ролна.
Од царски палати до модерни тоалети
Употребата на хартија за лична хигиена почнува уште во 14 век во Кина, каде што припадниците на династијата Хонгву користеле специјални парфимирани листови, достапни исклучиво за царскиот двор. Во тоа време, Европејците се снашле – благородниците користеле волна, коноп, па дури и чипка, додека обичниот народ користел крпи или ракави.
Во Америка сè се менува дури во 1857 година, кога Џозеф Гејети го лансира првото комерцијално пакување тоалет-хартија – медицинска хартија со алое, која се продавала во пакувања од 500 листови.
Првата ролна верзија ја патентира токму Сет Вилер, во 1881 година.
