На почетокот на војната во Украина, три држави во Европа имаа неутрална позиција – Швајцарија, Унгарија и Србија. Швајцарците се откажаа од неутралноста на петтиот ден од војната, а Унгарија и Србија сè уште даваат делумно отпор. За разлика од Унгарија, Србија има традиционална врска со Русија, но и нерешено прашање за Косово. Сосема е очигледно дека притисокот врз Србија уште повеќе ќе расте. Лично мислам дека Србија треба да одржи неутрална позиција, но за тоа ќе биде потребна исклучително силна и сериозна дипломатија за да опстане на тој пат.
Така, во интервју за Новости.рс, германскиот аналитичар Макс Оте, поранешен професор на Универзитетот во Бостон, Вормс и Грац и основач на познатото здружение Шпенглер, ја оценува моменталната позиција на Србија во екот на конфликтот во Источна Европа. Европската јавност го знае пред се од бестселерот „Доаѓа распад“ од 2006 година, кој ја предвиде светската економска депресија, а во 2019 година во книгата Weltsystemcrash ја навести новата Студена војна како најверојатно сценарио за ново геополитичка реалност.
Дали гледате карта на новиот светски поредок по завршувањето на војната во Украина?
– Се создаваат два нови блока – западниот, во кој Германија е цврсто вкоренета во начинот на кој САД го диктираат. Така, американската геостратегија постигна важна цел. Европа е поделена, а улогата на Русија, која ја оценив како отворена пред две години, сега може да се претпостави: ако Путин ја преживее политичката војна во Украина, Русија ќе биде турната во прегратките на Кина.
Дали тие што велат дека канцеларот Олаф Шолц не покажал никакво „Меркеловско“ чувство на рамнотежа со тоа ја потчинил Германија на американските интереси набргу по избувнувањето на војната во Украина?
-Верувам дека САД успеаја да ја стават цела Европа, вклучително и Германија, на фронтот против Русија, така што Германија во овој момент не смее сама да прави никакви потези. Дури и кога е повеќе од очигледно дека ќе претрпиме целосна штета поради некои потези, не смееме да ја налутиме Америка.
Минатата пролет, Германија, Франција и Шпанија промовираа голем план за изградба на нов тип борбен авион, вреден 100 милијарди евра, а три дена по почетокот на конфликтот во Украина, германската влада купи американски борбени авиони. Зошто?
– Германија е генерално исклучително длабоко во американската сфера на интерес на сите нивоа, почнувајќи од образованието, политиката, економијата и културата и се останато. И она што го гледаме сега е процесот на конечно довршување.
Дали војната во Украина ќе го собори доларот од тронот на светската валута?
– Што се однесува до доларот, привилегија на хегемонот е да има резервна светска валута, а она што сега го гледаме е бавно спуштање на позицијата на хегемонот, кога другите земји полека се закануваат со своите валути, вклучително и приказните за преминот во кинескиот јуан. Сепак, ова не може прецизно да се предвиди. Може да се случи за 10 години, може и порано, но логиката е јасна – насоката на падот на хегемонот значи пад на важноста на неговата валута и влез на други валути на тоа поле.
Како угледен економист како вие ја доживувате систематската закана за приватната сопственост, што до вчера беше незамисливо на Запад?
– Со воведување нови критериуми за даночниот систем, зелената агенда се повеќе ја дефинира економијата. Ако нечија приватна сопственост не е доволно зелено ориентирана, тогаш според овие критериуми може да ограничи или во краен случај да одземе приватна сопственост.
Томас Хобс, претставник на класичниот англиски емпиризам од 17 век, ја дефинира војната како конфликт меѓу два или повеќе народи што завршува со потпишување на мир и нов поредок. Како е денес?
-Денес е сосема спротивно. Имаме постојана промоција на војна и фабрикување конфликти не за да го смениме поредокот, туку да го одржуваме. Ова е најперверзната карактеристика на современиот свет, а зад промовирањето на конфликти и хаос, стојат држави и пазари. Покрај оваа тензија меѓу државите, поредокот и капиталот, постои и глобален конфликт меѓу двете големи сили, имено САД и Кина.
Дали пандемијата на Ковид на почетокот на 2020 година беше јасна најава за нов политички поредок за вас?
– Да. Новиот политички поредок се издвојува преку три елементи: поголема контрола и прилично авторитарна држава, по моделот на Кина, раст на финансиската економија и директно планирана економија, раст на воената сила и истовремено пропагандно влијание врз населението. Со пандемијата на Ковид во 2020 година и војната во Украина во 2022 година, дефинитивно е јасно дека влеговме во нов светски поредок. Се заснова на планирана економија. Донациите и јавните добра ќе ги доделува државата. Ќе ги загубиме нашите права кои ни беа имплицирани досега. И може да се претпостави дека наградата ќе следи само доколку лицето се однесува во согласност со правилата. Сето ова го доживуваме во пандемија на Ковид.
– Веќе во 2010 година, извештајот на фондацијата Рокфелер предвидуваше дека владите на Запад ќе станат поавторитарни и ќе се потпираат на сила и надзор. Во едно сценарио, вирусот од Кина го парализира светот. По некое време, многу народи на Запад одлучуваат да го следат авторитарниот кинески модел. Надзор, маски за лице, прекини во синџирот на снабдување, ограничувања за патување, карантин: сето ова е опишано во извештајот „Сценарио за иднината на технологијата“. Паралелно со поавторитарните, а донекаде и пототалитарни форми на владеење и поголемата моќ на државите, се забележува и деглобализација на светската економија. Сè повеќе стоки се контролирани и под политичко влијание, се повеќе производството се враќа назад во татковината.
Се сеќавате ли уште на анегдотата од трибината на историчарот и добитник на Пулицерова награда Артур Шлезингер?
– Бев студент кога Шлезингер имаше голема трибина, а тој, како што е познато, беше во блиски односи со Кенеди и Демократската партија. Тогаш го прашав како е можно сите големи војни да започнаа токму кога претседателот на САД беше од редовите на Демократската партија. Бев млад, не го знаев одговорот на тоа прашање, а тогаш не го ни добив од него.
Има ли начин обичен човек да држи чиста глава со оружје и дезинформации во ова време на безмилосна војна?
– Времето на пресврт е време на неизвесност. Се зголемуваат стравовите од несигурноста, манипулациите, репресиите и конфузијата. Тогаш е добро да се задржи чиста глава. Важно е внимателно и смирено да влезете во фазата на пресврт. Може многу да се случи, убави нешта исто така. Затоа имам осум лични упатства: негувајте практичен разум, читајте книги и покрај дигитализацијата, вреднувајте ги класиците и студиите по историја, преиспитувајте се себеси, негувајте вера затоа што христијанството е коренот на нашите морални идеи, практикувајте традиција, стекнете општествен „капитал“.
Правејќи ги ваквите работи за себе, ќе бидете поотпорни на духовните и моралните бури што рикаат низ нашите земји.
