Било тоа глува ноќ во средината на ноември 1582 година. Морнар зачекорил на пристаништето во Елгеро на Сардинија и последен пат фрлил погледн кон морето. Се верува дека несреќниот морнар дека пристигнал од Марсеј, преку Средоземното море. Таму беснела чума веќе една година и се чини дека ја донесел со себе.
Тој веќе страдал од карактеристични отоци, испакнатини, што укажувале на болеста. Сепак, тој некако успеа да помине покрај стражарите, чија работа беше да ги запрат оние што имале какви било симптоми и тој влезе во градот. Починал после неколку дена и започнала епидемијата.
Историчарите проценуваат дека епидемијата на островот довела до 6.000 смртни случаи, а од заразените преживеале само 150 лица. Денес се верува дека 60 проценти од населението навистина било погодено од епидемијата на чума.
Сепак, можело да биде полошо. Окружните области главно биле поштедени, а инфекцијата останала во Алгеро и исчезнала во рок од осум месеци. Се верува дека се се свело на еден човек и неговата античка концепција за социјално растојание, пишува „Би-Би-Си“.
Веројатно се чини невообичаено што во 16 век имало прилично упатен лекар, во толку слабо урбанизиран град. Сепак, овој доктор бил пред своето време. И, неговото знаење било навистина импресивно - рече Оле Бенедиктов, професор по историја на Универзитетот во Осло.
Живи пилиња и урина
Најозлогласената епизода на чумата во историјата е, се разбира, Црната смрт што ги зафати Европа и Азија во 1346 година, убивајќи околу 50 милиони луѓе ширум светот.
Во Фиренца, италијанскиот поет Франческо Петрарка не сметал дека идните генерации ќе можат да го разберат степенот на пустошот. Но, иако чумата никогаш не била толку катастрофална, таа сепак била присутна во следните векови. Постоела во Париз до 1670-тите, додека се верува дека оваа епидемија убила 24% од населението во Лондон во 1563 година.
Тоа е време пред модерната наука, кога причина за болеста се сметало дека е „лош воздух“, а оцетот служел како антисептик. Третманите на чума се движеле од гротесни, како капење во сопствената урина, до бизарни. Една од најпопуларните методи била обид да се извлече „отровот“ триејќи се со живо пиле.
Разбирање на чумата
Како што објаснува професорот Бенедиктов, Алгеро не бил добро подготвен за епидемијата. Санитарните системи биле лоши, здравствениот персонал не бил искусен, а здравствената култура заостаната.
Тогаш на сцената стапил Квинто Тиберио Ангелерио, доктор од над педесет години, припадник на повисоката класа. Се школувал во странство затоа што во тоа време немало факултети на Сардинија. За среќа на жителите, тој пристигнал од Сицилија, која доживеала епидемија на чума во 1575 година.
Нултиот пациент пристигнал во Алгеро со меурчи, а подоцна две жени починале со изразени модринки на телото - исто така еден од знаците на болеста. Д-р Ангелерио веднаш знаел што се случува. Неговиот прв инстинкт бил да побара можност за ставање во карантин на пациенти, но тој не наишол на разбирање кај сенатот, кој ги отфрлил неговите објави поради „апокалиптични визии“. Лекарот станал очаен, но некако успеал да организира троен санитарен кордон околу sидовите на градот, со цел да се спречи трговијата со луѓе надвор од нив.
Мерките веднаш станале крајно непопуларни, а јавноста сакала да го линчува. Но, колку повеќе луѓе умирале, толку повеќе се премислувале. Конечно, му била доверена задачата да ја спречи инфекцијата. Многу години подоцна, тој објавил брошура со детали за 57-те правила што ги наметнал во градот.
Карантин
Прво, на граѓаните им било препорачано да не ги напуштаат своите домови или да се преселат од еден во друг. Соодветно на тоа, Анџелерио исто така ги забранил сите состаноци, танци и забави и утврдил дека само едно лице по домаќинство треба да оди на пазар, правило што денес е познато.
Социјално дистанцирање
Следно е правилото за физичко растојание од шест стапки (1,8 метри). Кога излегувале, луѓето морале да носат стап со таа должина и да ја измерат оддалеченоста од другата личност.
Дезинфекција на храна
Ренесансниот период не само што ќе остане запаметен како златно време на филозофијата, уметноста и литературата, туку и по напредокот во областа на науката. Никола Коперник открил дека Земјата се движи околу Сонцето, Леонардо да Винчи ги дизајнирал првите нацрти за падобрани и хеликоптери. На почетокот на 16 век, водечките мислители дошле до идеја дека болестите се предизвикани од „лош воздух“ и ја разбрале можноста луѓето да се заразат со допирање на контаминирани предмети.
Д-р Ангелерио сфатил дека болеста се шири со контакт, па една од препораките била дека сопствениците мора дезинфицираат, да проветруваат во домот и редовно да го чистат просторот за живеење.
Здравствени пасоши
Еден популарен начин да се спречи понатамошно ширење на чумата било внимателно да се провери здравјето на оние кои сакале да влезат во градот. Иако овој систем не успеал во Алгеро, каде нулта-пациентот некако се провлекол во градот во 1582 година, во некои случаи властите издавале документи што дозволувале да се помине без ограничувања.
Мртви мачки
Сепак, и покрај сите сличности во однос на мерките во 16 век и денес, сепак има некои важни разлики. Во ренесансната Сардинија се верувало дека чумата е Божја казна. Некои од упатствата биле збунувачки. Еден пример е упатството дека мисирките и мачките треба да бидат убиени и фрлени во морето. Тоа било добро позната реакција на епидемијата. Кучиња и мачки биле убивани во Лондон, а тоа масовно истребување на споменатите животни предизвикало контраефект затоа што стаорците, носители на чумата, останале без природните непријатели.
Морнарот на тажната судбина, кој пристигна во Алгеро пред скоро 450 години, можеби започнал епидемија, но тој исто така довел до нешто друго - сеопфатен водич за хигиена и социјално растојание пред неговото време.
