Американските претседателски избори, кои го привлекуваа вниманието на целиот свет, ќе се одржат на 3 ноември оваа година. Особено е интересно што тој датум не паѓа во недела, туку во вторник, а причината лежи во демократската традиција на САД.
Кога се состанала Уставната конвенција на САД во 1787 година, делегатите не можеле да се договорат за ден на кој треба да се одржат изборите во САД. Така, било оставено на сојузните држави да го одредат датумот на самите федерални избори, што резултирало со хаос неколку децении, бидејќи изборите се одржувале во различни денови во различни сојузни држави.
Редот бил воведен само седумдесет години подоцна - во 1845 година, кога Конгресот гласал за одржување избори на федерално ниво во вторник. Одредувањето на вторникот имало смисла во таа ера кога мнозинството од населението во САД живеело во рурални области.
Недела се смета за свет ден за одмор, а за понеделник не станувало збор за тоа што тогаш луѓето патувале со кочија, па многумина требало да заминат во недела за да стигнат до избирачкото место. Среда пак бил претежно пазарен ден, па конгресмените во тоа време се согласиле за вторникот.
За 19 век, тоа било правилна одлука, па дури и тогаш, изборите во Америка се претвориле во голем ден на парада. Цели семејства доаѓале во вагони, сите се облекувале свечено, а по гласањето се дружеле и забавувале.
Сепак, за избори во 21 век, вторник како ден за изборите е прилично архаично наследство во американската демократија. Политичките научници и активисти честопати истакнуваат дека гласањето во вторник е една од причините зошто излезноста на претседателските избори е исклучително мала, бидејќи истражувањата покажуваат дека секој четврти Американец е премногу зафатен во вторник за воопшто да не излезе на избори.
Се уште е интересно што изборите се случуваат на есен, а не на пример на пролет, затоа што американското општество било претежно аграрно во своите почетоци. Пролетта и летото не биле соодветни на изборите поради земјоделските работи, а есента е избрана затоа што доаѓа по крајот на сеидбата и бербата.
Интересно е и тоа што законот прецизирал дека изборите ќе се одржуваат во вторник по првиот понеделник во ноември. Било незгодно да се закажат изборите за „првиот вторник во ноември“, бидејќи може да се случи вторникот да падне на 1 ноември, кога е Денот на сите светци. Исто така, на 1 ноември многу деловни луѓе ги подмируваат своите сметки од минатиот месец.
Изборите се одржуваат индиректно, односно не се избираат претседател и потпретседател, туку членови на Изборниот колегиум кои се избираат одделно во 50 сојузни држави и сојузната област Колумбија на начин пропишан со законите на тие држави.
На тој начин составен колегиумот брои 435 члена и тие обично формално избираат претседател и потпретседател од кандидатската листа до почетокот на јануари. Ако никој од кандидатите не постигне апсолутно мнозинство, изборите ги презема Претставничкиот дом на Конгресот, а така избраниот претседател официјално е инаугуриран и стапува на должност на 20 јануари или 21 јануари ако тој датум падне во недела.
Сите федерални држави и областа Колумбија со своите закони утврдиле дека членовите на Изборниот колегиум (електори) се избрани од гласачите, а по правило најистакнатите членови на политичките партии каде служат како кандидати. Сите држави, со исклучок на Њу Хемпшир и Небраска, предвидуваат избор на списоци според принципот „победникот зема сè“, односно партиската листа што ќе освои најмногу гласови во одредена држава ги добива сите свои гласачи.
Електорите, во теорија, можат да го дадат својот глас на кого сакаат, но по правило, им го даваат на кандидатите од партиската листа, случаите на т.н. неверни електори кои ги даваат гласовите на некој друг се доста ретки.
